BAROMETRI DIPLOMATIK

Prof.Dr. Mehdi HYSENI

* “Një hap drejt pavarësisë”, nuk quhet pavarësi(!)

Pse politika falimentuese zyrtare  e Prishtinës e ka mbështetur Planin e Marti Ahtisarit kjo fare nuk habit opinionin publik, sepse qe  18 vjet rresht jemi duke dëgjuar të “njëjtën këngë” në varietete  të ndryshme komponimi dhe këndimi nga “këngëtarë” të partive të ndryshme politike, por përmbajtja e  pavarësisë së paarritshme nuk ka pësuar asnjë nuacë metamorfoze, përpos “dirigjentëve” të saj në stilin e “politikës së mbijetesës-eja e shko, e asgjë mos ndërto”  në të mirën e përshpjetimit dhe të avancimit të pavarësisë së mirfilltë të Kosovës. Mirëpo, pse edhe  akademiku ynë i shquar dhe i lartnderuar, Rexhep Qosja ka nënvizuar se “Plani i Ahtisarit është një hap drejt pavarësisë së Kosovës...”, ky vlerësim është i papritur edhe për mua, edhe  për opinion e gjerë  kosovar ( me gjithë faktin se Plani i Ahtisarit “hap rrugë” që çështja e statusit të Kosovës, të debatohet në tryezat e gjelbra diplomatike të bashkësisë ndërkombëtare, kjo nuk do të thotë se përmbajtja e tij shënon “një hap përpara”, një hap progresiv drejt pavarësisë së Kosovës. 

Përkundrazi, shënon “dy hapa prapa” dhe shpie në regres të konceptit të pavarësisë dhe të vetëvendosjes ngaqë dispozitat e tij të përgjithshme, të veçanta dhe konkluduese Kosovës i garantojnë “pavarësinë e kushtëzuar” dhe krijimin e entiteti serb (8%), si dhe të autonomisë politike, territoriale dhe administrative  të tij së bashku me ekstraterritorialitetin  e 40 zonave të Kishës Oertodkse Serbe, e cila do të jetë jo vetëm nën mbrojtjen  permanente të Serbisë, por edhe nën  mbrotjen ndërkombëtare, edhe pse të gjithë e dijmë faktin se në Kosovë nuk ekzisojnë 40 kisha dhe manastire serbe), sepse nuk është i qëlluar ngase përmbajtja e tërësishme e Planit të Marti Ahtisarit ka përjashtuar nga  paragrafët e saj konceptin sovranitet të Kosovës. Kjo është një nga të metat dhe dobësitë kryesore juridike, politike dhe kushtetuese të Planit të Marti Ahtisarit. Pikërisht, për shkak të injorimit të institutit juridik të sovranitetit, “dokumenti” i Ahtisarit nuk pasqyron asnjë “hap drejt pavarësisë”, por  synon prapa në  “ringjalljen” e autonomisë së Kosovës së vitit 1974. Madje, shikuar realisht, Plani i Ahtisarit është nën nivelin juridiko-kushtetues të autonomisë politike të Kosovës së vitit 1974,  sepse përveç mohimit të sovranitet (dobësi e qëllimshme  kjo,edhe e Kushtetutës së vitit 1974), parashikon edhe copëtimin  e tërësisë territoriale të Kosovës shqiptare mbi baza etnike, territoriale, administrative dhe politike, të ndërlidhura  drejtpërdrejt me Beogradin, jo me Prishtinën.

Prandaj, sipas Planit të Marti Ahtisarit, mohimi i sovranitetit dhe parashikimi i copëtimit (në emër të decentralizimit, standard dhe proces ky që në një të ardhme të afërt synon krijimin e entitetit serb në Kosovë, sikurse “republika srpska” në Bosnjë, e cila u krijua me forcë dhe me gjenocid, domethënë në kolizion flagrant me normat  dhe parimet e së drejtës ndërkombëtare) të territorit indigjen të Kosovës që historikisht, ligjërisht dhe etnikisht i përket Shqipërisë Etnike (e jo assesi Serbisë kolonialiste, as minoritetit kolon serb 8%, i cili së bashku me Kishën Ortodokse Serbe janë ndër  fajtorët kryesorë për  djegien e Kosovës shqiptare më 1989-1999), në asnjë formë nuk paraqet “një hap përpara drejt pavarësisë”, por dy hapa më shumë dhe urgjentë  drejt copëtimit dhe ndarjes së Kosovës mbi baza etnike dhe kantonale.

Një strategji  e këtillë proserbe në kurriz të shqiptarëve dhe të Kosovës, së pari, parashikohet të jetë nën kontrollin e protektoratit ndërkombëtar të Bashkimit Evropian(BE), kurse më vonë me kalimin e kohës, kantonet autonome serbe, duke u bazuar në “lidhjet speciale” me Beogradin (ashtu siç parashikojnë “dispozitat ligjore” të Planit të Ahtisarit), “me të drejtë”, do të kërkojnë njësimin e tyre me Serbinë, gjë që kjo, de facto dhe de jure do të thotë ndarje e territorit integral të Kosovës shqiptare.

Pra, pavarësisht se kush është shprehur se  Plani i Ahtisarit është “një hap drejt pavarësisë së Kosovës” ky vlerësim është plotësisht i gabueshëm, sepse nuk përputhet me konceptin e pavarësisë së njëmendtë të Kosovës.

Këtë absurd politik mund ta karahsojmë  me një shembull të thjesht nga jeta e përditshme. Po qe se ndokush është kureshtar dhe, rastësisht pyet ndonjë student ambicioz, se në cilin vit të studimeve ka arritur, sigurisht se nga ai, do ta merrte këtë përgjigje: “jam para diplome”. Përqartësimi: “jam para diplome” dhe “kam diplomuar” janë dy koncepte asimetrike, që e përjashtojnë njëra-tjetrën për nga kuptimi i tyre faktik dhe formal.

Në këtë vështrim të thjeshtësuar për hir të “oportunitetit politik”  të shoqërisë konusmatore dhe të konsumuesve të saj të pangopshëm politikë dhe demokratë të ponderuar, duhet analizuar  thellësisht edhe  “hapin e parë” të “pavarësisë së nënkuptuar”  dhe të fantazuar  nga imagjinata  e “shuttle diplomacy” e Marti Ahtisarit, sepse ajo nuk është sanksionuar, as nuk figuron  në asnjë rresht të “planit historik” të tij për pavarësimin e Kosovës shqiptare nga Serbia kolonialiste. Përkundrazi, plani i Marti Ahtisarit favorizon interesat dhe ambiciet koloniale të minoritetit serb (8%) e jo të shumicës dërrmuese të popullatës indigjene shqiptare (90%) në Kosovë.

Pas të gjitha tragjedive dhe gjenocideve të derisotme (1846-2007) të Serbisës së madhe dhe të serbëve, të kryera mbi shqiptarët dhe Kosovën, si dhe mbi pjesët e tjera autoktone të  Shqipërisë Etnike, të cilat edhe sot në fillimshekullin 21 ndodhen në çizmen e hekurt kolonialiste dhe gjenocidale të Serbisë, sot ka ardhur çasti vendimtar historik, që të mos kënaqemi me zgjidhje gjysmake dhe të përkohshme për hir të interesave dhe rrethanave momentale të kohës, por ta pranojmë vetëm atë zgjidhje të ligjshme dhe të drejtë që në mënyrë imediate dhe afatgjatë   garanton pavarësinë dhe vetëvendosjen e plotë të Kosovës, sepse nesër,po qe se plani i Marti Ahtisarit si tillë-pa sanksionimin e instituit të sovranitetit  të Kosovës, do të miratohej nga  KS i OKB-së, do  të bëhet vonë për të gjithë ne, mbase asnjëri prej nesh nuk do të jetë gjendje, që të ndikojë në ndryshimin e  tij. Pra, tani është momenti historik, të cilin duhet ta shfrytëzojmë me konsensus  vetëm në favor të njohjes së pavarësisë së plotë, e jo kurrfarë  pavarësie gjysmake dhe të kushtëzuar nga Evropa dhe nga Serbia, sepse ajo “lloj pavarësie” e imagjinuar e Marti Ahtisarit, e cila fatkeqësisht është “ një hap përpara dhe, nëntë  hapa prapa”,  do të jetë në interes afatgjatë strategjik edhe të Evropës, edhe të Serbisë, e jo të shqiptarëve dhe të Kosovës së Shqipërisë Etnike.

Fundja, nuk është e arsyeshme dhe fare e nevojshme që në këtë rast më kritik për Kosovën shqiptare, të polemizojmë në temën “një hap pavarësi”, sepse ai “hap” mund të zgjatë edhe më tej shekullin e robërisë  koloniale të Serbisë mbi shqiptarët dhe Kosovën. Prandaj, të mos  shërbehemi me “klishe” dhe me “formula” të tejkaluara politike, të cilat për të “mirën tonë” na i kanë gatuar kolonilaistët dhe imperilaistët e huaj serbosllavë këtu e 100 vjet më parë vetëm për vetëm për ta ruajtur ekuilibrin e interesave dhe të marrëdhënieve të tyre të ndërsjella ekonomike, tregtare, gjeopolitike dhe gjeostrategjike në kurriz të Kosovës, përkatësisht të Shqipërisë së kolonizuar etnike, të cilën  edhe sot e konsiderojnë si plaçkë të tyre koloniale, me  të vetmin motivacion  politiko-propagandistik se “problemi i Kosovës është tejet i ndërlikuar”  për t’u zgjidhur sipas  së drejtës historike dhe të së drejtës së vetëvendosjes(!?)

Një vlerësim i tillë i fuqive të mëdha evropiane dhe partnerëve të saj  mbështetës është i paqëndrueshëm dhe komik, sepse problemi i Kosovës, përkatësisht problemi i pazgjidhur kolonial shqiptar në Ballkan nuk është kurrfarë “çështje e ndërlikuar” në aspektin historik dhe juridik, sepse  historia dhe e drejta ndërkombëtare janë në anën e  shqiptarëve dhe të Shqipërisë Etnike, por në rastin konkret mungon ndërgjegjja njerëzore, përgjegjësia ligjore, vullneti i mirë dhe drejtësia  e bashkësisë ndërkombëtare (OKB), që  njëherë e përgjithmonë t’i japë fund problemit kolonial shqiptar në zemër të Evropës, sepse derisa të mbretërojë ky problem kolonial, do të jenë të brishta siguria, paqja dhe qëndrueshmëria  jo vetëm në Ballkan, por edhe në Evropë, dhe më gjerë.